آرماتور یا همان میلگرد فولادی در بتن مسلح نقش بسزایی در صنعت ساخت و ساز برعهده دارد. بتن ذاتا شکننده، مقاوم دربرابر فشار ولی ضعیف در عملکرد کششی و فاقد شکل پذیری لازم می باشد.
از طرف دیگر میلگردهای فولادی باریک، علی رغم مقاوم بودن در کشش و کاملا شکل پذیر بودن، قادر به تحمل بارهای فشاری قابل ملاحظه ای نیستند.
ترکیب این دو عنصر به گونه ای است که بارهای کششی توسط میلگرد فولادی در نواحی کششی قطعات و بارهای فشاری توسط بتن تحمل می گردد. شکل های اصلی تقویت کننده های استاندارد بتن شامل میلگردآجدار،شبکه سیمی جوش شده و سیم های بافته شده می باشند.
میلگرد فولادی یا همان آرماتور در سازه های بتن مسلح، محصولی از کارخانه نورد گرم است. تولید این محصول از شمش فولادی یا در برخی موارد مقطعی شمش مانند بریده شده از فولاد ریل خط آهن آغاز می گردد. شمش تا دمای سرخ شدن حرارت داده شده و از میان غلتک های متوالی ماشین نورد، عبور داده می شود.
هربار عبور باعث کاهش سطح مقطع عرضی و طویل تر شدن میله حاصله می گردد. شمش تا حد اندازه میله مورد نیاز کوچک می شود. آخرین سری غلتک ها کنده کاری عمیق شده اند تا آج های استاندارد را بر روی آرماتور ایجاد نمایند.سپس میلگردها به طول استاندارد که معمولا ۱۲ متر می باشند بریده می شوند.
پس از سرد شدن میلگردها در بسته های حدود ۵ تنی که به بندیل معروف هستند بسته بندی شده، برچسب مشخصات برای شناسایی زده می شود و برای سازنده آرماتور حمل می گردد.
مهندس طراح سازه بتن مسلح، نقشه های سازه را بطور کامل ارائه می دهد.با استفاده از نقشه های طراحی، یک مجموعه جزئیات آرماتور شامل شماره، اندازه، طول و ابعاد خم مربوط به هر قطعه آرماتور و محل قرارگیری آن در سازه استخراج و تهیه می گردد.
نقشه های جزئیات ممکن است توسط طراح سازه و یا سازنده آرماتور بر اساس نقشه های طراحی تهیه می گردد که اصطلاحا به آن لیستوفر آرماتورگفته می شود.در هر حالت عموما سازنده، لیستوفر آرماتور شامل اطلاعات کامل در مورد هر نوع میلگرد مستقیم یا خم کاری شده که باید در کارگاه ساخته شود را فراهم می نماید.
ایده استفاده از آرماتور در سازه های بتن مسلح منجر به اعضای سازه ای می گردد که نه تنها بسیار مقاوم تر از بتن غیرمسلح بوده، بلکه دارای شکل پذیری به مراتب بیشتر می باشد.
بتن مسلح شده با میلگرد فولادی نسبت به دیگر مصالح ساختمانی جهت احداث سازه های اقتصادی ارجحیت یافته است.امروزه استفاده از آرماتور در بتن مسلح یکی از ارکان اساسی در مباحث طراحی و ساخت بوده و همگام با پیشرفت تکنولوژی ساخت،جایگاهی تخصصی به خود ارائه داده است.
بسته میلگرد فولادی : عبارتست از دو یا چند کلاف میلگرد فولادی به هم بسته شده و یا تعدادی میلگرد شاخه مستقیم هم قطر و هم شکل و با یک مشخصه.
شماره ذوب: عدد نشاندهنده شماره فرآیند تولید هنگام ساخت فولاد است.
بهر: عبارتست از تعدادی بسته یا مقدار معینی میلگرد هم قطر و هم شکل و با یک مشخصه که تحت شرایطی که یکنواخت فرض می شود تولید می گردد.
محموله: عبارتست از تعدادی بسته میلگرد. مشخصه همه بسته ها باید یکسان، ولی قطر آنها از یک بسته به بسته دیگر می تواند متفاوت باشد.
آج میلگرد: آج عبارتست از برجستگی هایی که بصورت طولی یا در امتدادی غیر از طول میلگرد در هنگام نورد بر روی آن ایجاد می شود.
نمره میلگرد: قطر اسمی میلگرد بر حسب میلی متر می باشد.
میلگردهای مصرفی از نظر شکل رویه به سه دسته طبقه بندی می شوند:
میلگردهای رده S240,S340و S400 با قطر مساوی وکمتر از ۱۲ میلی متر بصورت کلاف و یا بصورت شاخه مستقیم با طول های مساوی بسته بندی می شوند. قطر کلاف میلگرد های کلاف باید حداقل ۲۰۰ برابر قطر میلگرد باشد.
میلگردهای رده S240,S340و S400 با قطر مساوی وبیشتر از ۱۴میلی متر و نیز تمام میلگردهای رده S500 بایستی فقط بصورت شاخه مستقیم با طول های مساوی بسته بندی شوند.
بر روی شاخه های میلگرد آجدار تولیدی، بصورت یک در میان باید علامت مشخصه ای حک شود تا از روی آن نام کارخانه سازنده و نوع میلگرد معلوم شود.
هر یک از بسته های میلگرد باید دارای حداقل دو پلاک فلزی باشد که بر روی هر یک از پلاک های مزبور مشخصات زیر بصورت خوانا حک و یا بصورتی که نتواند مخدوش شود نوشته شده باشد:
هر یک از محموله های میلگرد بیش از ۲۵ تن باید دارای گواهینامه فنی صادره از طرف تولید کننده باشند و این گواهینامه همراه محموله به مصرف کننده تحویل شود. قید موارد زیر در گواهینامه فنی الزامی است: